August 2, 2025. ĐỨC GIÁO HOÀNG LEO XIV, Bác sĩ Nguyễn Tiến Cảnh

                                 ĐỨC GIÁO HOÀNG LEO XIV

                                                                 Nguyễn Tiến Cảnh

Đức Leo XIV xuất hiện lần đầu tiên sau khi được chọn làm Giáo Chủ ngày 8-5-2025

Theo truyền thống từ xưa thì các giáo hoàng thường là người Ý. Nhưng từ GH

Thánh Gioan Phaolo II thì có thay đổi, ngài là người Ba Lan. Đến Đức Benedicto

XVI là người Đức, Đức Francis là người Á Căn Đình/Argentina nhưng vẫn là gốc

Ý. Nay Đức Leo XIV thì là dân Hoa Kỳ thực sư.

Đức Leo XIV là giáo hoàng người Hoa Kỳ đầu tiên trong lịch sử Giáo hội Công

Giáo hoàn vũ. Triều đại giáo hoàng của ngài là khởi đầu một triều đại giáo hoàng

lịch sử với một uy quyền thầm lặng và sứ mệnh truyền giáo thâm sâu.

Là người con tinh thần của Thánh Augustine, một cộng tác viên thân tín của

Đức Phanxico, một linh mục sinh quán tại Chicago tiểu bang Illinois, Hoa Kỳ,

được rèn luyện giữa những phấn đấu xã hội và giáo hội ở Châu Mỹ Latinh. Ngài

được chọn là giáo hoàng thứ 266 nối nghiệp thánh Phero, có tính liên tục và hy

vọng canh tân hiệp nhất giữa những người Công Giáo hoàn vũ.

Đứng đầu danh sách được chọn của mật nghị các hồng y bầu giáo hoàng vào

ngày 8 tháng 5 năm 2025 chỉ ở ngày thứ 2 trong vòng bầu chọn, quá sớm ngoài dự

đoán của các quan sát viên ở Vatican, hồng y Robert Prevost không nằm trong số

2

những hồng y mà truyền thông báo chí nói đến nhiều nhất trong số những vị “dẫn

đầu.” Ngài tương đối còn trẻ, mới 69 tuổi và mới là hồng y chỉ hơn 19 tháng, lại là

công dân Hoa Kỳ thì ít có cơ may được chọn.

Tuy nhiên các hồng y cử tri đã nhìn thấy nơi một giám mục truyền giáo ở Peru

và là cựu bề trên dòng Thánh Augustine mà luật dòng là mọi thành viên “phải cùng

nhau sống hòa hợp, một lòng một trí trên đường đi đến với Thiên Chúa,” là những

đức tính mà các ngài muốn nơi một giáo hoàng trong hoàn cảnh lịch sử hiện nay là:

Khiêm tốn, trầm lặng, điềm tĩnh, có tấm lòng truyền giáo và khả năng bắc

nhịp cầu trong một Giáo Hội đang phân hóa.

“Không sợ hãi, đoàn kết tay trong tay cùng với Thiên Chúa và với nhau, chúng

ta cùng nhau tiến bước,”-Đức tân giáo hoàng thúc dục mọi người trong lời phát

biểu đầu tiên trước sảnh đường nhà thờ Basilica thánh Phero.

Danh hiệu giáo hoàng ngài chọn cũng là một bất ngờ đặc biệt. Trong một cuộc

họp mặt của hội đồng các hồng y ngày 10-5-2025, ngài cắt nghĩa là ngài đã được

linh hứng bởi Đức Leo XIII là triều đại bước vào thế kỷ XX với giảng huấn xã hội

Công Giáo tân thời giữa cuộc cách mạng kỹ nghệ vĩ đại vào những ngày của ngài,

ăn khớp với bước ngoặt của ngài là tông thư Rerum Novarum năm 1891.

Vào thời nay của chúng ta, Giáo Hội đã cung ứng cho mỗi người chúng ta kho

tàng giáo huấn xã hội để đáp ứng với cuộc cách mạng kỹ nghệ và phát triển thông

minh nhân tạo đã đặt ra một thách đố mới để bảo vệ nhân phẩm con người, công

bằng công lý và lao động,” Đức Leo nói vậy.

Nói với các hồng y bằng tiếng Ý, -một trong 6 ngôn ngữ mà ngài thường sử

dụng- ngài đã đưa ra nhiều nguyên tắc căn bản để hướng dẫn triều đại giáo hoàng

của ngài là: Trở lại tính ưu việt của Chúa Kito (vì tuyên xưng Chúa Kito là siêu

việt); toàn thể cộng đồng Kito Giáo trở lại truyền giáo; lớn mạnh trong cộng tác hỗ

tương lẫn nhau và góp ý; chú ý đến sensus fidei (lòng tin tưởng), đặc biệt những

hình thức tổng hợp và chân chính đích thực nhất, như thể tình yêu thương phổ

quát, săn sóc người khốn cùng và bị ruồng bỏ, đối thoại tin tưởng và can đảm với

thế giới đương đại.”

Dân gốc Chicago

Dân chúng hiện diện tại công trường thánh Phero và toàn thể thế giới rất bàng

3

hoàng súc động khi thấy Đức Leo xuất hiện ở lan can. Đâu đó người ta cảm thấy

cuộc bầu một giáo hoàng người Mỹ đầu tiên quả là mang tính siêu nhiên cho quê

hương nơi sinh quán của ngài là Chicago, nơi mà gia đình và bạn bè gọi ngài với

cái tên “Bob.”

Robert Francis Prevost sinh ngày 14-9-1955. Cha ngài là Louis Marius Prevost

là cựu chiến binh Hải Quân Hoa Kỳ trong thế chiến II và là quản trị viên hành

chánh học đường, cha mẹ là di dân từ Pháp và Ý. Mẹ ngài là Mildred Martinez,

quản thủ thư viện học đường, gia đình đến Chicago từ New Orleans và có dấu vết

nguồn gốc Bồ Đào Nha và Haiti.

Prevost và hai người anh là Louis và John đều là những cậu bé giúp lễ của xứ

đạo Đức Mẹ Hồn Xác Lên Trời tại Dolton phía Nam Chicago, ở đó mẹ ngài là

thành viên hội Mân Côi và giúp việc Bàn Thánh và hội hát của xứ đạo -theo như

báo Chicago Sun Times tường thuật.

“Bà cũng là một trong những phụ nữ được gọi là church ladies,” -Marianne

Angarola, 69 tuổi là bạn cùng lớp với Prevost cho biết nguồn tin như vậy. “Họ đi lễ

nhà thờ hàng ngày. Họ lau chùi bàn thờ, thánh đường, phòng thánh và phòng áo lễ.

Bà tham dự vào mọi sinh hoạt của xứ đạo kể cả việc gây quĩ. Tôi nhớ là không bao

giờ thấy bà có lúc nào ngồi yên.”

Vị giáo hoàng tương lai này hoc trường của xứ đạo thay vì theo hai người anh

đi học trường Công Giao Mendel Preparatory High school là nơi mẹ làm việc; rồi

Prevost đi Michigan học trung học St. Augustine một tiểu chủng viện có chừng

100 nam sinh được huấn luyện để chuẩn bị làm linh mục.

Prevost là học sinh xuất sắc về học thuật hàn lâm và chủ tịch của nhiều tổ chức

và hội đồng đại diện học sinh sinh viên.

Cậu đã đạt chỉ số xuất sắc cuộc thi trắc nghiệm PSAT/National Merit

Scholarship, là phó chủ tịch hội đồng sinh viên, chủ bút tờ niên giám của trường,

thành viên của Câu lac bộ Mission của trường và xã hội quốc gia danh dự.

Bob Schick bạn học cùng lớp cũ đã chia sẻ trong sách niên giám trung học năm

1973 với WBZ-TV, CBS News chi nhánh Boston, là Prevost đã từng là tay “lãnh

đạo” cho thấy cậu cũng là một quán quân, một học sinh xuất sắc giỏi nhất lớp tốt

nghiệp thủ khoa / valedictorian, đại diện lớp đọc diễn văn tốt nghiệp, là chủ tịch

ban thuyết trình và tranh luận và một số “câu lạc bộ tinh thần”, là đáy của kim tự

4

tháp loài người. Schick nhớ lại, Prevost là học sinh lớp trên luôn luôn giúp đỡ các

học sinh lớp dưới học nội trú thường mắc bệnh buồn phiền vì nhớ nhà.

“Bob là một trong những sinh viên luôn luôn che chở gìn giữ đàn em dưới cánh

tay mình,” Schick nói vậy.

Prevbost học toán ở Đại học Villanova University nằm ở bên ngoài thành

Philadelphia, ở đó cậu là thành viên Câu Lạc Bộ Phò sự Sống (Pro life) và đi diễn

hành phò sự sống vào tháng 3 hàng năm ở Washington DC.

Để thêm tiền đóng học phí, cậu làm việc có tổng giáo phân Philadelphia với tư

cách giữ và săn sóc nghĩa trang Thánh Denis Cemetery ở Havern-town. -NBC ở

Philadelphia tường thuật.

Nhà toán học

Danh hiệu giáo hoàng của Prevost là LEO có 3 chữ. Số hiệu triều đại của ngài

là XIV - 14). Gom chung lại cũng là 3 con số 3...1...4 –3.14. Đó là số Pi.

“.... Chúng ta có thể gọi là Giáo Hoàng Pi.” -Novax là người Công giáo, giáo

sư toán học và sinh học tại Đại học Havard đã nói như vậy với tờ Register. Pi là tỷ

lệ số của bán kính vòng tròn -một con số vô cực và là một trong nhiều quan niệm

mà Bob Prevost có -vì ông được biết trước khi bước vào đời sống tôn giáo- ông

thích học toán là môn chính ở Villanova University từ năm 1973-1977.

Theo tìm hiểu của tờ Register, trước khi Đức Leo XIV được chọn làm giáo

hoàng thì không có giáo hoàng nào đã học toán là môn chính trước khi trở thành

giám mục Rome, nơi mà môn chính của các sinh viên phải là thần học, triết học và

luật canon. Tuy nhiên Leo XIV cũng là một luật gia canon nhưng ngài lại học sau

khi tốt nghiệp đại học.

Đó là điều đặc biệt mà những nhà toán học CG rất thích thú.....

“Tôi không ngạc nhiên là giáo hoàng đã học toán vì tôi biết là Thiên Chúa là

nhà toán học.” -Novak tác giả sách Beyond (2024) và Within (2025) có luận án

tiến sĩ với đề tài là Stochastic Strategies in the Prisoner Dilemma đã nói vậy.

Ông nói: “Thật rất có lý ở trên đời này lại có một mục tử là một sinh viên toán.”

Prevost theo học tiểu chủng viện Augustine khi còn vị thành niên. Lên Đại học

5

Augustine Villanova, ông biết ông sẽ bước theo chân các thầy dòng Augustine sau

khi tốt nghiệp đại học để trở thành linh mục như mong ước.

Vậy tại sao Prevost lại chọn toán là môn chính? Trả lời câu hỏi này những nhà

toán học thường hỏi ngược lại là tại sao Prevost lại không như vậy?

“Bình thường người muốn trở thành linh mục phải là người biết nhìn và nhận ra

sự thật, trật tự, vẻ đẹp thiên nhiên huy hoàng siêu việt trong trời đất. Và những

người này thì tự nhiên bị lôi cuốn vào toán học.” -Brad Jolly học chuyên về toán

tại University Michigan và có 29 năm thử nghiệm điện tử và kỹ nghê đo lường,

giúp các nhà sản xuất thiết bị y tế đã nói vậy.

Jolly cư dân Longmont, Colorado là CG tân tòng chẳng hề nhúng ta vào toán

học đã thu thập những sách giáo khoa toán trên khắp thế giới -chừng 500 cuốn- đã

tạo ra cả hàng tá câu đố toán puzzles. Ông cũng phát động những sinh hoạt về toán

cho các sinh viên học sinh trường CG ở Uganda mà bản tin CNA tháng 4, 2022 đã

nói tới. Ông dự trù trình bày một cảm hứng CG về giảng dạy toán học gọi là

“Uncommon Cor – bản kịch về Trái Tim bằng tiếng La tinh và hệ thống giáo dục

căn bản gọi là Common Core”- tại Institute dành cho Catholic Liberal Education

national conference tại Lincoln, Nebrasca vào tháng 7.

Trong một cuộc điện đàm với Register, Jolly cho biết nhiều người không nhận

ra có một nối kết rõ ràng giữa toán học và chức linh mục và ông cho đó là “điều

đáng tiếc”.

Chẳng hạn ông thấy có một liên kết mật thiết giữa toán học và hệ thống thần

học là thứ nghiên cứu để đem lại trật tự và liên kết với nhau trong giáo lý và học

thuyết Kito Giáo.

Jolly cắt nghĩa: “Bạn di chuyển từ cụ thể đến trừu tượng. Và bạn sẽ thấy toán là

môn học và là nơi mà con trẻ có thể bắt gặp cơ hội đầu tiên.”

Một thí dụ -Jolly nói- là khi một môn đệ hỏi Chúa Giêsu điều nào trong 613

điều răn trong Kinh Thánh Do Thái là quan trọng nhất, Chúa Giêsu đã trả lời họ là

điều Hai -Yêu Chúa “với hết lòng, hết linh hồn, hết tâm trí, hết tất cả mọi sức

mạnh” và yêu tha nhân như “yêu chính mình vậy”. (Mar 12:28-34).

Đó là lập luận mà Giáo Hội có thể thừa hưởng, -ông nói.

6

“Với một giáo hoàng có căn bản toán học vững như vậy trong thời đại hiện nay

quả là một ân phúc. Hy vọng ngài sẽ dùng khả năng này để nghĩ đến những điều

theo kiểu trừu tượng để nói về những vấn đề ngay lập tức và đưa ra những phương

cách giải quyết thành những nguyên tắc cho chúng ta. Đó là điều Chúa Giêsu đã

làm.” Jolly nói vậy.

Linh Mục truyền giáo

Sau khi tốt nghiệp ngài vào dòng Thánh Augustine năm 1977 và chịu chức linh

mục tại Roma năm 1982. Sứ vụ tiên khởi của ngài là trau dồi trí thức với dấu ấn

mục vụ, đậu tiến sĩ luật Canon ở Angelicum, đại học Giáo Hoàng thánh Thomas

Aquinas; luận án tiến sĩ của ngài là “Nhiệm vụ của viện trưởng địa phương dòng

Th. Augustine -The role of local prior of the Order of St. Augustine.”

Ơn gọi truyền giáo của ngài chẳng mấy chốc đã dẫn đưa ngài xa lìa nơi chôn

rau cắt rốn là Illinois. Từ năm 1985 Peru đã trở thành gia đình quê hương thứ hai

của ngài gần 15 năm. Ngài phục vụ với nhiều bổn phận, vừa làm mục vụ vừa lo về

tư pháp đã được dân chúng Peru kính phục thương mến.

Với sứ mệnh thánh Augustine ở Trujillo, ngài đã mang nhiều trách nhiệm khác

nhau như bề trên giám đốc đào tạo, giảng viên cho những người khấn dòng; ngài là

đại diện tư pháp (judicial vicar) và giáo sư luật Canon, Patristics và thần học luân

lý tại Đại chủng viện San Carlos y San Marcelo thuộc tổng giáo phận Trujillo.

Trong thời gian này, ngài cũng là cha xứ một họ đạo ở một ngoại ô nghèo nàn

của thị trấn kiêm trưởng ban quản trị hành chánh của môt xứ đạo khác. Là người

xây dựng cộng đồng, ngài đã mang tinh thần thánh Augustine lên hàng đầu là:

“Hiệp Nhất- Bác Ái - Khiêm Nhường.”

“Với các bạn tôi là một Kito hữu, cho các bạn tôi là một giám mục.” Đó lời phát

biểu đầu tiên của ngài với tư cách Giáo hoàng đã là dư âm vang dội những lời nói

lừng danh của thánh Augustine nói lên tính đặc thù của một mục tử vượt trội lên

trên hết mọi sự.

Prevost trở lại Chicago năm 1990 sau khi được đề cử làm bề trên tỉnh dòng Th.

Augustine ở Chicago. Năm 2001 ngài được chọn làm cha bề trên cả (prior general)

của các thầy dòng Augustine trách nhiệm các thầy dòng trên 50 quốc gia. Ngài tái

đắc cử lần thứ hai với nhiệm kỳ 6 năm vào năm 2007.

7

Năm 2014 Đức Phanxico gửi ngài lại Peru làm giám quản tông tòa rồi một năm

sau đó làm giám mục giáo phận Chiclayo.

Khẩu hiệu giám mục của ngài là: “In Illo uno unum – Hiệp nhất trong Chúa

Kito” nói lên ước vọng thiết tha của ngài là một giáo hội hiệp nhất. Câu này được

lấy từ biểu tượng thánh Augustine qua thánh vịnh 127 trong đó ngài cắt nghĩa là

“dù người Kito hữu chúng ta đông nhưng trong Chúa Kito chúng ta chỉ là một.”

Như thấy trong khẩu hiệu Giám mục của tôi, hiệp nhất và thông công thực sự là

một phần của đặc sủng của dòng thánh Augustine và cũng là đường lối cùng cách

thức hành động và suy tưởng của tôi,” rồi hồng y Prevost nói trong một cuộc

phỏng vấn với Vatican News năm 2023 là: Tôi tin rằng điều quan trọng là phải cổ

động khuyến khích hiệp thông trong Giáo Hội, và chúng ta biết rõ ràng là hiệp

thông, cùng nhau cộng tác và sứ mệnh là ba chìa khóa của thượng hội đồng. Vì vậy

đối với tôi là thành viên của dòng thánh Augustine thì việc cổ động hợp nhất và

hiệp thông là căn bản.”

Sự đồng cảm có sức lôi cuốn và hấp dẫn về thần học và đời sống thiêng liêng

với thánh Augustine đã thể hiện rõ ràng xuyên suốt sứ vụ của ngài. Đây cũng là

một tiêu chuẩn và thước đo nhờ đó ngài định giá triều đại của Đức giáo hoàng

Benedixt XVI trong tài liệu 2008 The Papacy of Reason. Rồi Cha Prevost nói,

“Giáo hoàng Benedict tìm thấy trong rất nhiều phần tài liệu của thánh Augustine

nói về đời sống thiêng liêng, về tình yêu Lời Chúa cũng như sự cần thiết phải có

Lời Chúa -như các tiên tri hay thánh Augustine đã nói- là phải nghiền ngẫm Lời

Chúa để đào sâu vào vẻ đẹp huy hoàng mà Thiên Chúa đã tỏ lộ cho chúng ta qua

Lời.”

“Thánh Augustine đã liên tục làm việc đó” -ngài nói. “Tôi nghĩ Đức Benedict

cũng làm việc đó trong chính những bài viết, những bài giảng của ngài lặp đi lặp

lại. Và ngài đã thấy trong một Augustine -tôi thiết nghĩ- một loại âm vang đâu đó

về chính cảm nghiệm của ngài như một con người, một mục tử, một giám mục và

một nhà thần học.”

Đức GH Leo XIV có DNA truyền giáo thì không thể sai lầm được. Những năm

tháng dài của ngài ở Peru đã in ấn bóng hình truyền giáo cả trong thân xác lẫn tâm

tư ngài. Là giám mục của Chiclayo (2015-2023), ngài đã giám sát một giáo phận

8

rộng lớn trong nhiều năm bất ổn xã hội và chính trị, cầu mong có được hòa giải và

an bình vững bền trong các cơ chế của Giáo hội.

Trong một cuộc phỏng vấn với Tổ Chúc Báo Chí độc lập (Associated Press),

cha Alexander Lam dong Augustine từ Peru là người biết rõ tân giáo hoàng Leo

XIV đã miêu tả ngài như là một nhà vô địch/quán quân về những vấn đề công bằng

công lý xã hội và bảo vệ môi trường.

“Cả các giám mục ở Peru cũng đã gọi ngài là thánh, Thánh của miền Bắc, vì

ngài đã dành thời giờ cho tất cả mọi người,” -cha Lam đã nói vậy. “Ngài cũng là

một nhân vật đã gặp gỡ tiếp đãi bạn trên đường đời. Ngài đúng là một giám mục

thực sự.”

“Đức Thánh Cha hiểu biết miền đất sống của chúng ta môt cách rõ ràng và chân

tình mến yêu; từ những hạt cát cục sỏi nóng ấm ở các bờ biển, sức mạnh bất khuất

quật cường của những ngọn núi và cánh đồng xanh tươi bát ngát bao la của

Amazon,” -HĐGM Peru nói vậy trong một tuyên bố.

Trong hành trình phúc âm qua Peru, ngài đã làm sống mạnh niềm tin của mọi

người bằng những thông điệp đặt trọng tâm vào sự khiêm nhường, lời nói khôn

ngoan và cẩn trọng, đã giáo huấn chúng ta đi tìm sự thật bằng cách tiếp cận một

cách tế nhị với tất cả mọi người, cả những người đã tin và những người xa vời

chưa được biết Chúa đã luôn luôn chuyển động vì tình yêu Chúa Kito,” -bản tuyên

bố nói vậy.

Cha Guillermo Inca Pereda, phụ tá thư ký HDGM, nói với Prensa, the

Register’s sister News agency ở Peru là: “Thật quả là cảm động khi nghe tin tên

Hồng Y Prevost được nêu tên là Giáo Hoàng, mục tử của Giáo Hội hoàn vũ; thật

không thể tài nào diễn tả nổi giây phút khó quên đó!”

Cha cũng tuyên bố: “Chúng tôi đã làm việc với ngài, chúng tôi đã chia sẻ nhiều

giây phút quyết định trong phạm vi phục vụ của tôi là tổng thư ký văn phòng.

Chúng tôi đã có nhiều cơ hội bàn chuyện với nhau, và tôi đã có thể khám phá ra

được những đức tính khôn ngoan, dè dặt, kiên trì và cương quyết của ngài; đơn

giản là đặc tính của ngài nhưng luôn luôn có một chiều sâu để giải quyết bất cứ

một vấn đề gì, trong bất kỳ một hoàn cảnh nào, không cần biết nó tế nhị thế nào.”

9

Một linh mục người Peru đã nói: “Tôi tin rằng những kinh nghiệm ở Peru sẽ

cho ngài một sắc thái đặc biệt mà mỗi Giáo Hoàng có thể có trong tâm khảm mình,

bởi vì ngài biết rõ dân tộc chúng tôi, đã cảm nghiệm được cái tôn giáo tính phổ

quát ở Peru là một tài sản vĩ đại mà chúng ta hiện đang có. Ngài cũng nhìn thấy

những tình trạng nghèo khổ trong dân chúng, và ngay giữa những khó khăn đó

ngài cũng nhìn thấy một hy vọng không bao giờ mất.”

Năm 2023 Giáo hoàng Phanxico đã gọi ngài về Roma làm bộ trưởng bô giám

mục, ở đó ngài ngài là hình ảnh chính của các giám mục thế giới. Nhiệm kỳ của

ngài trong giáo phủ được đánh dấu đặc biệt là cẩn trọng và nổi danh về sẵn sàng

lắng nghe rồi tổng hợp. Ngài được ca ngợi vì biết cân bằng giữa những cởi mở tiến

bộ và cổ truyền.

“Giám mục không phải là một tiểu hoàng tử ngồi trên ngai vua,” ngài nói trong

một cuộc phỏng vấn của Vatican News năm ngoái khi được Đức Phanxico đặt làm

bộ trưởng. Tuy nhiên ngài cũng vẫn nắm vững những vấn đề nhậy cảm: chống lại

“Cách thức của Thượng hội đồng Đức” và từ chối ý tưởng cho phụ nữ làm linh

mục.

Trong một cuộc họp báo ngày 8-5-2025 sau khi Đức Leo XIV được chọn làm

giáo hoàng, Giám mục Michael Martin cũa Charlotte ở North Carolina, Hoa Kỳ đã

kể lại một cuộc họp kín mà ngài đã tham dự vào tháng 4 tại Roma với giáo hoàng

tương lai bàn về những vấn đề thuộc giáo phận hơn một tiếng đồng hồ.

Ngài nói: “Thật là rất hấp dẫn và tôi đã bị lôi cuốn bởi bản tính thân thiện bằng

hữu nhưng cũng rất hiểu biết và rất năng động của HY Prevost, không chỉ về Giáo

hội ở Hoa Kỳ mà quan trọng hơn là cả trên thế giới.”

Điều làm cho ngài có một dấu ấn tuyệt vời là Prevost có một phong thái rất

điềm tĩnh.

“Điều quan tâm của ngài là về tôi và về những gì đang xẩy ra ở Charlotte, đặc

biệt là những vấn đề chúng tôi đàng bàn luận, tôi đã có một cảm giác về một

người rất để ý sâu xa về những gì quan trong đối với tôi hơn là những điếu có lẽ

quan trong đối với chính ngài,” Giám mục Martin nói vậy.

Xây dựng Sức Mạnh Thầm Lặng trong Niềm Tin

10

Theo mọi nguồn tin thì Giáo hoàng được coi là một nhân vật trang trọng có một

ơn gọi rất nghiêm túc và cẩn trọng.

Trong thời gian Thượng hội đồng các giám mục, giám mục đại diện Jose De

Urquidi đã ở trong cùng một nhóm ngồi cùng bàn với Đức Leo XIV trong nhiều

tuần lễ để bàn luận về nhiều vấn đề quan trọng, đã hiểu biết và rất kính trọng ngài.

“Ngài là con người có suy tư, một nhà tư tưởng thâm uyên. Ngài không bao giờ

tỏ ra mình là trung tâm điểm chú ý của mọi người, không bao giờ hối hả cướp lời

của bất cứ ai nếu ngài cho là không cần phải nói,” đó là lời của De Urquidi nói với

báo The Register.

Trong khi tỏ ra “rất là thực tế” -Gm nói- thì rõ ràng là ngài có một đời sống tâm

linh rất thâm thúy đã chiếu tỏa xuyên suốt qua tất cả những ai mà ngài đã gặp.

“Ngài để ý lo lắng săn sóc mọi người rất nhiều. Ngài ân cần giúp đỡ các giám

mục với tình thương yêu cao cả hơn bất cứ cái gì khác.” Gm. nói tiếp.

Cha Robert Hagan, bạn của Prevost đã nói với tờ The New York Times là cha

đã biết Prevost, một giáo hoàng tương lai từ khi là bề trên ở Racine tại Wisconsin.

“Ánh mắt long lanh trên một vẻ mặt thanh thản. Ngài là con người trung điểm.

Ngài không phải là cái gì như kịch bản. Ngài thầm lặng,” -Hagan nói; lúc đó ngài

là bề trên dòng Th. Augustine ở Philadelphia.”

“Tôi nghĩ về ngài với cái tên Bob,” -cha nói và thêm là ngài đã tự kìm chế

mình. “Khi ngài xuất hiện trên ban công thì như thể là cả mọi thành viên trong gia

đình đều xuất hiện vậy.”

Tuy nhiên, cung cách trịnh trọng của ngài không có nghĩa là ngài không biết thư

dãn hay giải trí vui đùa làm cho mọi người cười. Là tay hâm mộ thể thao, tân Giáo

Hoàng rất thích đội bóng chày Chicago White Sox (một tấm hình cho thấy ngài

mặc bộ đồ trắng có lằn nhỏ xuôi của đội bóng chày này) và ngài cũng thích chơi

quần vợt/tennis.

“Tôi chỉ là tay chơi tennis tài tử. Từ ngày rời bỏ Peru tôi ít có cơ hội luyện tập

nó nên tôi đang nghĩ có ngày sẽ trở lại sân chơi,” -ngài nói trong một cuộc phỏng

vấn trên website về dòng Augustine khi trở thành hồng y. “Cho đến nay thì đó

không phải là một viêc gì mới mẻ dành cho những giờ rỗi rãi,” -ngài nói thêm.

11

Ngài nói ngài cũng thích đọc sách, thích đi bộ những quãng đường dài và trò

chuyện với bạn bè.

“Và để nói thật, như một thầy dòng Augustine có giầu lòng với cộng đồng đã

được thiết lập theo khả năng mình để chia sẻ với mọi người, là một trong những

quà tặng vĩ đại nhất mà tôi đã có trong cuộc sống này,” -ngài nói trong cùng một

cuộc phỏng vấn đó. “Tặng phẩm của tình bằng hữu đã mang chúng ta lại với chính

Chúa Kito. Để có thể phát triển được một tình bạn tự nhiên trong cuộc sống thì

thật tuyệt vời. Không còn hồ nghi gì nữa, tình bạn là một trong những tặng phẩm

huy hoàng nhất mà Thiên Chúa đã ban cho chúng ta,” -ngài nói.

Tham gia vào những cuộc tranh luận công khai

Dù biết rõ tính ngài không phải là người đối đầu hay đối nghich để đưa tư tưởng

hay ý hệ cá nhân của mình vào lãnh vực tôn giáo, Đức Leo XIV đã dè dặt bày tỏ ý

kiến của ngài về chủ thuyết Công Giáo bảo thủ của đương kim phó TT Hoa Kỳ JD

Vance đưa ra và phản đối của ông về dụ ngôn người Samaritano nhân hậu /ordo

amoris để biện minh cho chính sách di dân của TT Trump.

Vào tháng 2 năm 2025 ngài chép lại/retweet bài tường thuật của National

Catholic Reporter với tựa đề “JD Vance sai: Chúa Giêsu không đòi hỏi chúng ta

sắp đặt tình yêu của chúng ta cho những người khác -Jesus doesn’t ask us to rank

our love for others.” Năm 2015 ngài đăng lại một bài có tựa đề là “Cardinal Dolan:

Why Donald Trump’s anti-immigrant rhetoric is so problematic/Tai sao chủ thuyết

chống nhập cư của Donald Trump có vấn đề.”

Truyền thông chính xã hội cho biết như vậy, giống như vị tiền nhiệm, Đức Leo

XIV có lẽ không né tránh nói ra những chống đối mà ngài thấy nó như là bóp méo

giáo huấn của Giáo Hội.

Về phương diện khác, ngài đã lên tiếng chống đối quan niệm đổi giống và chủ

trương bảo vệ gia đình.

Tờ New York Times đã trích bài nói truyện của ngài năm 2012 chỉ trích phê

phán cách thực hành phúc âm mà ngài gọi là ‘còn đang tranh cãi’ có liên quan đến

‘cách sống đồng tính luyến ái’ và thay thế gia đình bình thường bằng ‘một gia đình

với hai người cùng phái sống chung với nhau và có con nuôi.’”

12

Ngài không ghi danh gia nhâp vào một đảng phái chính trị nào cả, nhưng theo

hồ sơ thì trong bầu cử sơ khởi ngài bầu cho cộng hòa những năm 2012, 2014 và

2016.

Đức Leo XIV, thực sự thì ngài chủ trương chống phân cực và biểu lộ yểm trợ

Đức Phanxico trong cố gắng vun trồng nuôi dưỡng nhiều “hội nghị” Giáo Hội hơn.

“Ý thức hệ thì đòi hỏi quyền lực lớn mạnh hơn là kinh nghiệm thực sự về loài

người, về niềm tin, vế những giá trị hiện có mà chúng ta đã sống qua. Một số giải

thích sai lầm về sự thống nhất hay độc nhất coi như là tính đồng nhất (uniformity):

‘Bạn phải hoàn toàn giống như chúng tôi.’ Không! Không phải là vậy.” -ngài nói.

Nhưng ngài nói rõ ràng là ngài không buộc phải bỏ giáo huấn của Giáo Hội để

làm thỏa mãn những tiếng nói bất đồng trong đó.

Vấn đề đa dạng (diversity) không thể được hiểu là một cách sống không có tiêu

chuẩn hay thứ tự lớp lang. Cách sau cùng này đã làm mất cái nhìn thực tế ngay từ

lúc tạo dựng thế giới, tặng phẩm thiên nhiên, tặng phẩm đời sống con người, tặng

phẩm của biết bao nhiêu là sự vật khác nhau mà chúng ta hiện đang sống và ca

tụng; nó không thể tồn tại bằng luật lệ do chính chúng ta đặt ra và làm mọi sự theo

phương cách đó của chúng ta,” -ngài nói vậy.

Ngài cũng nhấn mạnh: “Đây là những vị trí của hệ tư tưởng. Khi một ý thức hệ

trở thành ông chủ của đời tôi thì lúc đó tôi không còn gì để đối thoại hay can dự

đến những người khác vì lẽ tôi đã quyết định mọi sự sẽ là thế nào rồi. Tôi bị đóng

cửa không gặp gỡ bàn luận với ai nữa và không thể có chuyển đổi, vì kết quả đã có

rồi.”

Trong khi nói với giáo dân trước hành lang, Đức Leo XIV đã quả quyết là việc

tân phúc âm hóa sẽ tiếp tuc dưới triều đại của ngài.

“Ngài cám ơn các hồng y huynh đệ đã chọn ngài làm người kế vị thánh Phero

và cùng bước đi với các ngài như một Giáo Hội hiệp nhất cùng nhau tìm kiếm hòa

bình và công lý, cùng nhau làm việc và trung thành với Chúa Kito không biết sợ

hãi, tuyên xưng Chúa Kito, là những nhà truyền giáo trung thành với Phúc Âm,” -

ngài nói.

Hiệp nhất

13

Cũng cần để ý và nên nhắc lại một lời rất quan trọng của Đức Leo là: “Thách

thức quan trọng mà Chúa Kito đã để lại cho chúng ta để rao truyền Tin Mừng

Phúc âm là luôn luôn giống nhau ở tất cả mọi nơi – The underlying challenge that

Christ left us to preach The Gospel and this is the same everywhere.”

Theo như chính thánh Augustine cả, Đức Leo XIV sẽ áp dụng trong quyền lực

giáo hoàng một điều không thể chối cãi được về Con Người Thiên Chúa của Đức

Giêsu Kito. Vì Người ở khắp mọi nơi và nơi nào cũng chỉ là Một Chúa Giêsu Kito

giống như nhau.

Người là đấng duy nhất mà tất cả mọi người ai cũng đều cần phải có dù họ

nghèo khổ vật chất hay khô kéo tan nát tinh thần thế nào.

In illo uno unum. In the One, we are One. Chúng ta tất cả là Một và chỉ ở trong

Một. Con người hiệp nhất. Giáo Hội hiệp nhất.

Fleming Island, Florida

May 20, 2025

NTC