October 4, 2025. Hai vị đại Thánh Phanxicô và Clara thành Assissi, hai vị là ai?

 Thưa Thầy kính mến,

Ngày 4 tháng 10 năm nay là ngày lễ kính Thánh Phanxicô thành Assisi, ngài là quan Thầy của con. Đây là những gì con tìm hiểu về ngài, đời sống, sự nghiệp, tình yêu của ngài với Thiên Chúa, và tha nhân.

 Tên đầy đủ của Thánh: Francesco di Pietro di Bernardone

Thánh Phanxicô thành Assisi sinh năm 1181 hay năm 1182, tại thành phố Assisi, nước Spoleto (Ý), mất ngày 3 tháng 10 năm 1226 tại Assisi; được phong thánh ngày 16 tháng 7 năm 1228, lễ kính ngày 4 tháng 10, là người sáng lập các Dòng Phanxicô Hèn Mọn (Ordo Fratrum Minorum), và Dòng Nữ Thánh Clara, cùng với Thánh Clara thành Assisi, và Dòng Ba giáo dân. Ngài cũng là người lãnh đạo phong trào sống khó nghèo theo tinh thần Phúc Âm vào đầu thế kỷ 13.

 Lòng nhiệt thành sống Phúc Âm, sự tận hiến, đức khó nghèo, lòng bác ái và sức lôi cuốn cá nhân của ngài đã thu hút hàng ngàn tín đồ. Lòng sùng kính của Phanxicô đối với Chúa Giêsu, với nhân loại, và khát vọng noi gương Chúa Giêsu đã phản ánh và củng cố những phát triển quan trọng trong đời sống tâm linh thời Trung cổ. 

Ngài được mệnh danh là Poverello (Người đàn ông nhỏ bé tội nghiệp) là một trong những nhân vật tôn giáo được tôn kính nhất trong lịch sử Công giáo La Mã, và ngài cùng với Thánh Catherine thành Siena là những vị thánh bổn mạng của nước Ý.

 Năm 1979, Đức Giáo hoàng Gioan Phaolô II đã công nhận ngài là thánh bổn mạng của hệ sinh thái. Ngài cũng được tôn kính là thánh bổn mạng của động vật.

Thời thơ ấu và sự nghiệp

Francis hay Phanxicô là con trai của Pietro di Bernardone, một thương gia buôn vải, và bà Pica, đến từ Pháp. Khi Francis chào đời, cha ngài đang đi công tác ở Pháp, và mẹ ngài đã rửa tội cho ngài với tên Giovanni. Tuy nhiên, khi trở về, Pietro đã đổi tên cậu bé thành Francesco vì ông yêu nước Pháp hoặc vì đây là quê vợ. Francis học đọc và viết tiếng Latin tại trường học gần nhà thờ San Giorgio, có được một số kiến thức về ngôn ngữ và văn học Pháp, và đặc biệt yêu thích văn hóa Provencale miền Nam nước Pháp của những người hát rong. Ngài thích nói tiếng Pháp, mặc dù chưa bao giờ nói hoàn hảo và thậm chí còn cố gắng hát bằng tiếng Pháp. Tuổi trẻ của ông hầu như không có những sa sút đạo đức nghiêm trọng, và tình yêu cuộc sống nồng nhiệt cùng tinh thần thế tục đã khiến ông trở thành một nhà lãnh đạo được công nhận của giới trẻ trong thị trấn.

Năm 1202, ông tham gia cuộc chiến giữa Assisi và Perugia, bị giam giữ gần một năm, và khi được thả ra, ông lâm bệnh nặng. Sau khi bình phục, ông đã cố gắng gia nhập lực lượng Giáo hoàng dưới quyền Bá tước Gentile chống lại hoàng đế Frederick II ở Apulia vào cuối năm 1205. Tuy nhiên, trên đường đi, ông đã có một thị kiến bảo ông phải trở về Assisi. Khi trở về, ông dành trọn cuộc đời mình cho sự tĩnh lặng và cầu nguyện để có thể nhận biết thánh ý Chúa dành cho mình.

Một số sự kiện khác đã góp phần vào sự hoán cải của ngài sang đời sống tông đồ: một thị kiến về Chúa Kitô khi Phanxicô cầu nguyện trong một hang động gần Assisi; một trải nghiệm về sự nghèo khó trong chuyến hành hương đến Rome, nơi ngài, trong bộ quần áo rách rưới, đã chen chúc với những người ăn xin trước Vương cung thánh đường Thánh Phêrô và xin bố thí; một sự kiện ngài không chỉ bố thí cho một người bị bệnh phong (ngài luôn cảm thấy ghê tởm  những người bị mắc bệnh phong) mà còn hôn tay người đó. Trong số những sự kiện như vậy, sự kiện quan trọng nhất, theo học trò và người viết tiểu sử đầu tiên của ngài, Thomas thành Celano, xảy ra tại nhà nguyện San Damiano đổ nát bên ngoài cổng Assisi khi Phanxicô nghe thấy cây thánh giá phía trên bàn thờ ra lệnh cho ngài:

 "Hãy đi, Phanxicô, và sửa sang lại ngôi nhà của Ta, như con thấy, gần như đã đổ nát." Đây là Lời của Thiên Chúa sai Phanxicô sửa lại giáo hội Chúa.

 Phanxicô chỉ hiểu theo nghĩa đen vội vã về nhà, lấy một ít vải tốt từ cửa hàng của cha mình và cưỡi ngựa đến thị trấn Foligno gần đó, nơi ngài bán cả vải và ngựa. Sau đó, ngài định đưa tiền cho vị linh mục ở San Damiano, nhưng vì bị từ chối nên Phanxicô đã ném tiền qua cửa sổ.

Tức giận về việc này, cha ngài giữ ngài ở nhà rồi đưa ngài đến trước chính quyền dân sự. Khi Phanxicô từ chối trả lời lệnh triệu tập, cha ngài đã đưa ngài đến trước giám mục Assisi. Trước khi có bất kỳ lời buộc tội nào, Phanxicô “không nói một lời, cởi bỏ áo xống, thậm chí cởi cả quần và trả lại cho cha mình.” 

Hoàn toàn trần truồng, ngài nói: 

“Cho đến bây giờ, con đã gọi cha là Cha của con trên trần gian này. Nhưng từ nay, con có thể thực sự nói: 

“Lạy Cha chúng con ở trên trời.” 

Vị giám mục kinh ngạc trao cho ngài một chiếc áo choàng, và Phanxicô đi vào khu rừng núi Subasio phía trên thành phố.

Đức Phanxicô đã từ bỏ của cải thế gian và các mối quan hệ gia đình để sống cuộc đời nghèo khó. Ông đã sửa chữa nhà thờ San Damiano, tân trang lại một nhà nguyện dành riêng cho Thánh Phêrô Tông đồ, và sau đó khôi phục lại nhà nguyện nhỏ nổi tiếng hiện nay của Thánh Maria các Thiên thần (Santa Maria degli Angeli), Porziuncola, nơi đồng bằng dưới thành phố Assisi. Tại đó, vào ngày lễ Thánh Matthias, ngày 24 tháng 2 năm 1208, ông đã lắng nghe thánh lễ kể về sứ mệnh của Chúa Kitô đối với các Tông đồ từ Phúc âm Theo Matthew:

 “Khi đi đường, hãy rao giảng sứ điệp: ‘Nước Trời đã đến gần!’… Đừng mang vàng, bạc, tiền bạc trong thắt lưng, đừng mang túi đi đường, đừng mặc hai áo, đừng đi dép, đừng cầm gậy; vì người làm công đáng được nuôi ăn. Và bất kỳ thị trấn hay căn nhà nào các ngươi vào, hãy tìm hiểu xem ai là người xứng đáng ở đó, và ở lại với người ấy cho đến khi các ngươi ra đi.” Mt. 10:7, 9-11

Theo Thomas xứ Celano, đây là khoảnh khắc quyết định đối với Phanxicô, người đã tuyên bố:

 “Đây là điều tôi mong ước; đây là điều tôi đang tìm kiếm. Đây là điều tôi muốn làm từ tận đáy lòng mình.” 

Sau đó, ngài cởi giày, bỏ gậy, khoác áo thô và bắt đầu rao giảng sự sám hối.

Phanxicô rao giảng cho dân chúng, với tư cách là một giáo dân, và nhanh chóng thu hút được những người theo ngài. Năm 1209, ngài soạn cho các môn đệ khất thực, hay còn gọi là tu sĩ, một quy luật đơn giản Regula primitiva, (Quy luật Nguyên thủy) được rút ra từ những đoạn trong Kinh Thánh: 

“Tuân theo lời dạy của Chúa Giêsu Kitô, và bước theo dấu chân Người.” 

Sau đó, ngài dẫn đầu nhóm 12 tông đồ đến Rome để xin sự chấp thuận của Giáo hoàng Innocent III, một bước đi quan trọng chứng tỏ Phanxicô công nhận thẩm quyền của Giáo hoàng và cứu Dòng tu của ngài khỏi số phận của phái Waldensian, những người bị tuyên bố là dị giáo vào cuối thế kỷ 12. Ban đầu, Innocent còn do dự, nhưng sau một giấc mơ thấy Phanxicô đỡ nhà thờ San Giovanni ở Laterano, ngài đã chấp thuận bằng miệng quy luật sống của Phanxicô. Sự kiện này, theo truyền thống, diễn ra vào ngày 16 tháng 4 năm 1210, đánh dấu sự thành lập chính thức của Dòng Phanxicô, Dòng Anh Em Hèn Mọn, hay còn gọi là Anh Em Hèn Mọn, là những nhà truyền giáo đường phố không có tài sản gì và chỉ có trung tâm ở Porziuncola. Họ rao giảng và hoạt động ban đầu ở Umbria, rồi khi số lượng tín hữu tăng nhanh, họ lan rộng ra khắp nước Ý.

Có lẽ không ai trong lịch sử đặt mục tiêu nghiêm túc như Phanxicô để noi gương cuộc đời Chúa Kitô và thực hiện công việc của Chúa Kitô theo đúng nghĩa đen theo cách của Người. Đây chính là chìa khóa cho tính cách và tinh thần của Thánh Phanxicô, đồng thời giúp giải thích lòng tôn kính của ngài đối với Bí tích Thánh Thể (Mình và Máu Chúa Kitô) và sự kính trọng đối với các linh mục đã cử hành Bí tích Thánh Thể. Thánh là một người yêu thiên nhiên, yêu động vật, một nhà hoạt động xã hội, một nhà thuyết giáo lưu động, và một người ca ngợi sự nghèo khó.

Chắc chắn tình yêu đối với sự nghèo khó là một phần trong tinh thần của ngài, và những người đương thời đã ca ngợi sự nghèo khó như “Quý bà” của ngài, trong bức tranh ngụ ngôn Sacrum commercium (bản dịch tiếng Anh, Francis and His Lady Poverty, 1964), hoặc như “Cô dâu” của ngài, trong bức bích họa của Giotto tại nhà thờ San Francesco ở Assisi. Thật vậy, sự nghèo khó quan trọng đối với Phanxicô đến nỗi trong tác phẩm cuối cùng của ngài, di chúc được viết ngay trước khi ngài qua đời vào năm 1226, ngài đã tuyên bố rõ ràng rằng sự nghèo khó tuyệt đối về mặt cá nhân và tập thể là lối sống thiết yếu cho các thành viên trong Dòng của ngài. Tuy nhiên, ngài không chỉ tìm kiếm sự nghèo khó bề ngoài mà còn là sự từ bỏ hoàn toàn bản thân như trong thư của Thánh Phaolô gửi tín hữu Philipphê 2:7.

Phanxicô coi toàn thể thiên nhiên là tấm gương phản chiếu Thiên Chúa và là những bậc thang dẫn đến Thiên Chúa. Ngài gọi mọi loài sinh vật là “anh em” và “chị em”, và trong những câu chuyện cảm động nhất về Ngài, Ngài đã thuyết giảng cho các loài chim và thuyết phục một con sói ngừng tấn công người dân thị trấn Gubbio và gia súc của họ nếu người dân thị trấn đồng ý cho sói ăn. 

Trong “Bài ca của các loài sinh vật”, gọi đúng hơn bằng những cái tên như “Lời ca ngợi các loài sinh vật” hay “Bài ca của Mặt trời”, Ngài đã nhắc đến “Anh Mặt trời” và “Chị Mặt trăng”, gió và nước, và thậm chí cả “Chị Thần chết”.

“Ngợi khen Ngài, Chúa của con,

cùng với tất cả các loài sinh vật của Ngài,

đặc biệt là Anh Mặt trời,

là ban ngày mà

Ngài mang đến cho chúng con ánh sáng.…

Ngợi khen Ngài, Chúa của con,

qua Chị Mặt trăng và các vì sao.

Trên Thiên đàng, Ngài đã tạo nên chúng,

vui tươi, quý giá và xinh đẹp.”

Ngài gọi những căn bệnh dai dẳng và đau đớn của mình là "chị em", và cầu xin "anh thân xác" tha thứ vì đã đặt gánh nặng sám hối lên ngài một cách quá đáng. Trên hết, tình huynh đệ sâu sắc của ngài với Chúa đã bao trùm những người đồng loại, bởi vì "ngài không coi mình là bạn của Chúa Kitô nếu ngài không trân trọng những người mà Chúa Kitô đã chết cho họ".

Năm 1212, Phanxicô đồng sáng lập một dòng tu thứ hai, dành cho phụ nữ, được gọi là Dòng Clara Nghèo Khó. Ngài đã tặng một bộ tu phục, hay còn gọi là áo Dòng, cho một phụ nữ quý tộc sau này được gọi là Thánh Clara thành Assisi, và sau đó cho bà và một vài người bạn đồng hành ở tại nhà thờ San Damiano, nơi họ được các phụ nữ Assisi gia nhập. 

Quả thật hai người yêu nhau, Phanxicô và Clara , nhưng họ đã biến tình yêu trai gái thành tình yêu Thiên Chúa.

Đối với những người không thể rời xa gia đình và nhà cửa, cuối cùng khoảng năm 1221, ngài đã thành lập Dòng Ba Anh Chị Em Sám Hối, một hội Dòng giáo dân, không xa rời thế gian hay tuyên khấn, mà vẫn thực hiện các nguyên tắc của đời sống Phanxicô. Khi số lượng tu sĩ ngày càng đông đảo, Dòng tu đã mở rộng ra bên ngoài nước Ý.

Quyết tâm mang Phúc Âm đến với muôn loài, Phanxicô đã nhiều lần tìm cách đưa sứ điệp của mình ra khỏi nước Ý. Cuối mùa xuân năm 1212, ngài lên đường đến Đất Thánh để rao giảng cho người Hồi giáo nhưng bị đắm tàu ở bờ biển phía đông biển Adriatic và phải quay trở về. Một hoặc hai năm sau, bệnh tật buộc ngài phải từ bỏ chuyến đi đến gặp người Hồi giáo ở Tây Ban Nha. Năm 1217, ngài muốn đến Pháp, nhưng Đức Giáo hoàng tương lai Gregory IX, Hồng y Ugolino xứ Segni, một người ủng hộ ban đầu và quan trọng của Dòng tu, đã khuyên Phanxicô rằng ngài cần đến Ý nhiều hơn. Năm 1219, ngài đã đến Ai Cập, nơi quân Thập tự chinh đang bao vây Damietta. Ngài đến trại lính Hồi giáo và rao giảng cho quốc vương al-Kāmil, người được cho là đã rất ấn tượng với ngài và đã cho phép ngài đến thăm các thánh địa ở Đất Thánh.

Tin tức về những bất ổn trong các tu sĩ ở Ý đã buộc  Phanxicô phải trở về. Mặc dù Dòng Anh Em Hèn Mọn đã phát triển với tốc độ nhanh hơn bất kỳ Dòng tu nào trước đó, nhưng Dòng này chưa trải qua sự tăng trưởng về mặt tổ chức tương tự, và chỉ có tấm gương của Phanxicô cùng quy tắc sống ngắn gọn của ngài để dẫn dắt số lượng thành viên ngày càng tăng. Để khắc phục tình trạng này, Phanxicô đã soạn thảo một quy tắc mới và chi tiết hơn: Regula prima, “Quy tắc đầu tiên”, tái khẳng định lòng sùng kính với sự khó nghèo và đời sống tông đồ, đồng thời đưa ra một cơ cấu tổ chức chặt chẽ hơn nhưng chưa bao giờ được Đức Giáo hoàng chính thức phê chuẩn. Ngài cũng bổ nhiệm Peter Catanii làm phó xứ để xử lý các công việc thực tế của Dòng; Sau khi Peter qua đời sớm vào năm 1221, Phanxicô thay thế ông bằng Anh Elias thành Cortona. Hai năm sau, Phanxicô đệ trình một bản sửa đổi luật dòng—được gọi là Regula secunda “Luật Dòng Thứ Hai”, hay Regula bullata—lên Đức Giáo hoàng Honorius III, người đã phê chuẩn trong sắc lệnh Solet annuere  vào ngày 29 tháng 11 năm 1223. 

Là luật dòng chính thức của Dòng, Regula bullata ra lệnh cho các tu sĩ “tuân giữ Phúc Âm thánh của Chúa Giêsu Kitô, Chúa chúng ta, sống trong sự vâng phục, không sở hữu bất cứ thứ gì của riêng mình và trong sự khiết tịnh.” Nó cũng vạch ra các quy tắc về kỷ luật, giảng đạo và gia nhập Dòng. Sau khi quyền cai trị của ngài được Giáo hoàng phê chuẩn, Phanxicô ngày càng rút lui khỏi các hoạt động đối ngoại.

Tầm nhìn của Phanxicô và các dấu thánh của Đấng Chịu Đóng Đinh

Vào dịp Giáng sinh năm 1223, Thánh Phanxicô đã tham dự một nghi lễ quan trọng khi ngài mừng Chúa Giêsu giáng sinh bằng cách tái hiện máng cỏ Bethlehem tại một nhà thờ ở Greccio, Ý. Nghi lễ này thể hiện lòng sùng kính của ngài đối với Chúa Giêsu xuống thế làm người, một lòng sùng kính sẽ được đền đáp một cách ngoạn mục vào năm sau. Vào mùa hè năm 1224, Thánh Phanxicô đến nơi ẩn dật trên núi La Verna, không xa Assisi, để mừng lễ Đức Mẹ Hồn Xác Lên Trời, 15 tháng 8 và chuẩn bị cho Lễ Thánh Michael, 29 tháng 9 bằng cách ăn chay trong 40 ngày. Ngài cầu nguyện để biết cách tốt nhất để làm đẹp lòng Chúa; khi mở các sách Phúc Âm để tìm câu trả lời, ngài đã tìm thấy những đoạn nhắc đến Cuộc Khổ Nạn của Chúa Kitô ba lần. Khi đang cầu nguyện vào buổi sáng của lễ Suy Tôn Thánh Giá ngày 14 tháng 9, ngài thấy một bóng người từ trời tiến về phía mình. 

Thánh Bonaventura, bề trên tổng quyền của Dòng Phanxicô từ năm 1257 đến năm 1274, và là một nhà tư tưởng hàng đầu của thế kỷ 13, đã viết:

“Khi người đó đứng trên đầu anh, anh thấy đó là một người đàn ông nhưng lại là một Seraphin với sáu cánh; cánh tay dang rộng và hai chân chụm lại, và thân mình bị trói chặt vào một cây thánh giá. Hai cánh giơ lên trên đầu, hai cánh dang rộng như đang bay, và hai cánh che phủ toàn bộ cơ thể. Khuôn mặt đẹp hơn mọi vẻ đẹp trần thế, và mỉm cười dịu dàng với Francis. Những cảm xúc trái ngược tràn ngập trái tim anh, vì mặc dù thị kiến mang lại niềm vui lớn lao, nhưng hình ảnh của nhân vật đau khổ và bị đóng đinh đã cho anh một nổi buồn sâu sắc. Suy ngẫm về ý nghĩa của thị kiến này, cuối cùng anh hiểu rằng nhờ sự quan phòng của Chúa, anh sẽ được trở nên giống như Chúa Kitô bị đóng đinh không phải bằng sự tử đạo về thể xác mà bằng sự đồng nhất trong tâm trí và trái tim. Sau đó, khi thị kiến biến mất, nó không chỉ để lại một tình yêu nồng nhiệt hơn trong bên trong Phanxicô mà để lại bên ngoài bằng các dấu thánh của Đấng bị đóng đinh.”

 “5 dấu thánh: Các vết thương ở hai tay, hai chân và cạnh sườn trái, như của Chúa Kítô khi bị đóng đinh”

Trong suốt quãng đời còn lại, Thánh Phanxicô đã hết sức cẩn thận che giấu các dấu thánh, những vết thương giống như vết thương trên thân thể bị đóng đinh của Chúa Giêsu Kitô. Sau khi Thánh Phanxicô qua đời, Thầy Elias đã thông báo về các dấu thánh cho Dòng qua một lá thư luân lưu. Sau đó, thầy Leo, cha giải tội và là bạn đồng hành thân thiết của thánh nhân, người cũng đã để lại một chứng từ bằng văn bản về sự kiện này, đã nói rằng khi chết, Thánh Phanxicô trông giống như một người vừa được hạ xuống khỏi thập giá.

Vương cung thánh đường Giáo hoàng và Thánh Phanxicô thành Assisi.

Thánh Phanxicô thành Assisi được chôn cất tại Vương cung thánh đường Giáo hoàng được xây dựng để vinh danh ngài tại Assisi, Ý.

Thánh Phanxicô sống thêm hai năm nữa, trong đau đớn triền miên và gần như mù hoàn toàn, ngài đã mắc bệnh về mắt khi truyền đạo ở phương Đông vào năm 1219. Việc điều trị y tế tại Rieti không thành công, và sau một thời gian ở Siena, ngài được đưa trở lại Assisi, nơi ngài qua đời tại Porziuncola. Ngài được chôn cất tạm thời tại nhà thờ San Giorgio ở Assisi. Ngày 15 tháng 7 năm 1228, kết thúc một tiến trình với tốc độ chưa từng có, Phanxicô được vị bảo trợ trước đây của ngài, Đức Giáo hoàng Gregory IX, phong thánh. Ngày hôm sau, Đức Giáo hoàng đặt viên đá nền móng cho Vương cung thánh đường mà Thầy Elias sẽ xây dựng để tưởng nhớ Phanxicô, và vào năm 1230, thi hài của ngài được chuyển đến nhà thờ dưới của Vương cung thánh đường.

Con thương mến,

Hai vị thánh nay đến cuối đời trước khi chết có thị kiến và đã nói"

"This is not the way". Đây không phải là lối tu mà Thiên Chúa muốn. Nếu các con đi rao giảng một hay hai ngày, không sửa soạn là đúng, nhưng đi dài ngày phải sửa soạn. Thân xác chúng con là đền thờ Chúa Thánh Linh ngự trị, phải gìn giữ tu bổ, không phải ép xác.

Thiên Chúa chỉ muốn chúng con dù ở trong Dòng tu hay ngoài đời nên:

"Sống bình dị, Yêu thương hết lòng, Săn sóc tận tình, Ăn nói dịu dàng, và để phần còn lại cho Thiên Chúa".

Xin cho con biết Cha, và cho con biết con. Biết Cha để lắng nghe Lời Cha, và đem ra thực hành trong đời sống mỗi ngày. Biết con để thay đổi con đường con đi thành con đường công chính của Cha, để có Thiên Đàng ngay trong tâm, và Cha luôn mãi ở cùng con. Xin cho những ai đọc bài suy niệm này hiểu được Tình Cha và quay về làm con cái của Cha.

 Xin Cha ban phước lành hồn xác cho tất cả những ai đọc bài suy niệm này trong Blog của con. AMEN.